Çağdaş Sanat Nedir ve Türk Çağdaş Sanatı

Çağdaş sanat, tanım itibariyle bile birçok farklı görüşe sahiptir. Öncelikle çoğunluğun görüşüne göre çağdaş sanat zamansal olarak yaşadığımız anı da kapsayan güncel sanattır. Başlangıç tarihi 1900’lü yıllarda olsa da bu konuda çokça görüş farklılığı bulunmaktadır. Bunun haricinde, modern sanattan farklı başka özellikleri vardır ve bu özellikler sayesinde tanımlama yapmak daha kolay olabilmektedir.

Uygulanan metotlar, kullanılan araç gereçler ve yaklaşımsal birçok farklılık bulunmaktadır. Modern ve çağdaş sanattan bahsedilirken empresyonizmle dadaya, pop arta ve enstalasyona kadar birçok formdan bahsetmek mümkündür. Bu da ayrımın daha kolaylaşmasını sağlamaktadır. Her milletten farklı etkilerin bulunduğu çağdaş sanata Türkler'in de katkısı yadsınamaz.

1950’lerden beri, sanatın gündemini oluşturan, güncel yaşamın profilini çizen hayatın hızlı değişkenleri, kent dokusu ve teknolojinin görmezden gelinemeyecek gerçekliğidir. Artık doğanın yerine geçen bu çağ bileşenleri, sanat ve insan olarak sanatçıyı ilgilendiren ana sorundur. Popüler ve Minimal sanat gibi iki tezat eğilim de bu güncel gerçeklik karşısında farklı tutumlar geliştirmişler ve sanatçıların kişiliklerinde karşılık bulan temel duyarlılıklardaki öbekleşmelerle gerçeğin önemli ve etkili taraflarına dikkat çeken üretim biçimleriyle döneme hakim olmuşlardır.

Işığın Ustası: Caravaggıo’nun Çağdaş Seramik Sanatına Etkileri yazımız da ilginizi çekecektir.

Çağdaş Sanatta Önemli Akımlar

Çağdaş sanat uzun bir süreci kapsamaktadır ve birçok önemli akımla şekillenmiştir. Bu akımlardan bazıları şunlardır:

Empresyonizm

Empresyonizm ismini Claude Monet’in İzlenim, Gündoğumu adlı resminden almıştır. En basit tabiriyle sanatçının eserinde yalnızca görünen gerçeği değil, sanatçının duyumsadıklarını da aktardığı bir akımdır. Duygu ve düşünceler de esas alınarak tuvale geçirilir.

Empresyonizmin önemli ressamlarından bazıları Claude Monet, Édouard Manet, Pierre-Auguste Renoir, Paul Cézanne, Vincent Van Gogh, Camille Pissarro, Frédéric Bazille, Mary Cassatt, Gustave Caillebotte, Armand Guillaumin, Berthe Morisot, Edgar Degas, Alfred Sisley, İbrahim Çallı, Nazmi Ziya Güran, Elif Naci, Namık İsmail, Hayri Çizel, Hüseyin Avni Lifij, Ressam Halil Paşa, Hikmet Onat, Feyhaman Duran’dır.

İbrahim Çallı Kimdir yazımız da ilginizi çekebilir.

Ekspresyonizm (Dışavurumculuk)

Dışavurumculuk, bazı sanatçıların savaşlar, endüstrileşme ve sosyal sorunlara karşı verdiği tepkiler sonucunda ortaya çıkan ve gerçeklikten ziyade kendi içsel dünyalarını yansıtan bir akımdır. Eserlerin konusu olarak insanların duyguları ön planda tutulmuştur. Hüzün, şaşkınlık, bitkinlik, korku, acı ve mutluluk gibi duyguları içeren eserler bir sanatçının içsel şekilde ekledikleriyle beraber sunulmaktadır. Fransa ve Almanya’da oldukça yaygın bir akım haline gelmiştir. Önemli sanatçılardan bazıları Edvard Munch, August Macke, Franz Marc, Ernst Ludwig Kirchner, James Ensor, Henri de Toulouse-Lautrec, Oskar Kokoschka, Wassily Kandinsky, Fikret Mualla, Mehmet Gün ve Fethi Arda'dır.

Fovizm (Yırtıcılık)

Düz ve temiz şekilde renklerin dağıtılmasıyla ilerleyen bir sanat akımıdır. Renkler daha az sayıdadır ve gölgelemeyle derinlik gibi etkenler kullanılan renklerin tonuyla ve çizgi oyunlarıyla oluşturulur.

Fovizmin önemli sanatçılarından bazıları Henri Matisse, André Derain, Maurice de Vlaminck, Raoul Dufy, Albert Marquet, Kees van Dongen, Raoul Dufy, Othon Friesz, Georges Henri Rouault, Charles Camoin, Henri Charles Manguin, Maurice Marinot, Karl Pärsimägi ve Rik Wouters’dir.

Kübizm

Doğadaki her şeyin kübik ve geometrik şekillerden meydana geldiği fikriyle başlayan akım, resimlerin kübik şekillerle yapılmasında öncü olmuştur. Oldukça fazla sayıda sanatçı bu akımda eserler bırakmıştır. Kübizm akımının bazı sanatçıları Pablo Picasso, Paul Cézanne, Georges Braque, Juan Gris, Fernand Leger, Albert Gleizes, Jean Metzinger, Roger de la Fresnaye, Andre Lhote, Jacques Limpchitz, Aleksander Archipenko, Robert Delunay, Nurullah Berk, Hale Asaf ve Cemal Tollu’dur.

Fütürizm (Gelecekçilik)

Gelecek için bir hareketlilik gerekmektedir. Şu an için de bir hareketlilik gerekmektedir. Fütürizm de evrende durmak bilmeyen bu hareketliliği konu alan sanat akımıdır. Önemli sanatçılarından bazıları Umberto Boccioni, Giacomo Balla, Carlo Carra, Luigi Russolo, Gino Severini, Ivo Pannaggi, Benedetta Cappa Marinetti ve Mino Delle Site’dir.

Dadaizm

Dünya Savaşı’na tepki olarak doğan bu akımda insanlığın normal değerlerine bir protesto vardır. Alışılmadık tahta gibi materyaller kullanılarak normal olmayan eserler açığa çıkarmışlardır. Önemli sanatçılardan bazıları Marcel Duchamp, Francis Picabia, Kurt Schwitters, Max Ernst ve Raoul Hausmann’dir.

Sürrealizm (Gerçeküstücülük)

Dada’ya benzer temellerde kurulan bu akımda, daha sistematik bir yol izlenmektedir. Bu akımın önemli sanatçılarından bazıları Giorgio de Chirico, Max Ernst, Jean Arp, Francis Picabia, Marc Chagall, Rene Magritte, Yves Tanguy, Alberto Giacometti, Salvador Dali, Frida Kahlo, Paul Delvaux, Joan Miro, Man Rey, Henri Rousseau, Leonora Carrington, Selma Gürbüz, Gürkan Coşkun (Komet), Ertuğrul Oğuz Fırat, Mazhar Toğrul, Utku Varlık, Ekrem Kahraman, Nuri Abaç, Ergin İnan, Erol Deneç, Habip Aydoğdu, Aslan Gündaş, Gülseren Südor, Kayıhan Keskinok, Teoman Südor, Fikri Cantürk, Bünyamin Balamir, Ertuğrul Ateş'tir.

Çağdaş Türk Ressamlarını Tanıyalım yazımız da ilginizi çekecektir.

Soyut Resim

Doğadaki nesnelerin veya hayal ürünlerinin tamamen soyutlaştırılıp sanata dökülmesidir. Soyut resmin önemli sanatçıları Wassily Kandinsky, Piet Mondrian, Max Ackermann, Jean Arp, Franz Kupka, Robert Delunay, Josef Albers, Jean-Michel Atlan, Else Alfelt, Jean-Michel Atlan, Gregory Amenoff, Félix Anaut, Karel Appel, Abidin Elderoğlu, Zeki Faik İzer, Halil Dikmen, Sabri Berkel, Şemsi Arel, Ercüment Kalmık, Adnan Çoker, Cemal Bingöl, Lütfü Günay, Adnan Turani, Cemil Eren, Nejat Devrim, Zeki Faik Üzer, Abidin Dino, Arif Bedii Kaptan, Devrim Erbil, Ömer Uluç, Mustafa Ayaz, Zafer Gençaydın'dır.

Soyut Dışavurumculuk

Kendiliğinden oluşan lekemsi ve anlamsız şekillerin anıtsal bir etki bırakmasını hedefleyen akımdır. Kendi içinde de bölünmeler yaşayan akımda birçok sanatçı vardır.

Konstrüktivizm

Çağdaş materyallerle geometrinin ortak kullanımı bu akımda asıl kullanılandır. Önemli sanatçılar Vladimir Tatlin, El Lissitzky, Kazimir Maleviç, L. Moholy-Nagy, Alexander Rodchenko, Varvara Stepanova, Nurullah Berk'tir.

Kavramsal Sanat

Kavramsal sanat, genel bir tabirle alışılageldik eserlere benzemeyen sanat eserleri için kullanılan bir kategoridir.

Arazi Sanatı

Doğaya şekil vermek insanı diğer varlıklardan ayırmaktadır. Arazi sanatı da mağara veya orman gibi doğal alanlarda sanat yapmaktır.

Pop Art

Dada ve soyut dışavurumculuğa tepki olarak ortaya çıkmıştır. Geniş kitlelerce beğenilir ve günlük yaşama dair birçok simgeyi bulundurmaktadır. Kitle iletişim araçları bu akımın babası kabul edilir.

Salar Ahmadian Kimdir yazımız da ilginizi çekebilir.

Minimalizm

Kökeni 1960’lara dayanan bu akımda, sanatçı sadelik ve nesnelliği öne çıkarmaktadır. ABC sanatı ve minimal sanat olarak da adlandırılmaktadır.

Sokak Sanatı

Sokak sanatı anti-disipliner bir sanat akımıdır. Topluma seslenmeyi ve mesaj vermeyi amaçlar. Sanatçılar, şehir platformunu kullanarak eser verir.

Performans Sanatı

Kendi özgün tekniklerini geliştiren, ifade biçimlerini değiştiren ve gerçek eylemlerle ortaya çıkan pek çok çağdaş performans sanatçımız vardır.

• Melati Suryodarmo
• Robert Wilson
• Amanda Coogen
• Yoann Bourgeois
• Leman Sevda Darıcıoğlu
• Marina Abramović

Yerleştirme (Enstalasyon) Sanatı

Enstalasyon, Türkçe'de tesis etme, döşeme, yerleştirme, kurma gibi birçok anlama gelmektedir. Asamblaj ve çevresel düzenleme ismiyle de bilinmektedir. Enstalasyon sanatı, 1960 yılında Avrupa’da ortaya çıkan hem açık hem de kapalı mekanlarda icra edilebilen bir sanattır. Doğa ile insan yapıtının birleşimi sonucunda ortaya çıkmıştır. Sanat galerileri ve mimarlar eserlerine dikkat çekicilik kazandırmak amacıyla bu sanatı kullanmışlardır. Enstalasyon sanatının tasnifi Robert Smithson tarafından yapılmıştır. Mekana bağlı ve mekandan bağımsız olarak iki başlıkta sınıflandırmıştır. Enstalasyon sanatına 1980’li yıllarda doğal malzemeler dışında ses, video, internet, bilgisayar gibi araçlar da katılmıştır.

Görsel kaynağı: Wikipedia

Resim Sanatında Tema Kategorileri yazımızı da inceleyebilirsiniz.